Help! Wij willen de jongere generaties bereiken, maar hoe doen we dat? Het is een vraag van heel wat kerkenraden. In de Protestantse Gemeente Zunderdorp leefde die vraag eveneens. Een vernieuwingsproces kwam op gang, waarbij oudere kerkenraadsleden werden vervangen door jongere mensen… Een verandering die leidde tot uiteenlopende reacties.
Zunderdorp maakt deel uit van de burgerlijke gemeente Amsterdam. “Maar als ik vanuit ons kerkgebouw uit het raam kijk, zie ik weilanden. En van die mooie houten huizen. Bizar leuk,” zegt ambulant predikantWat is een ambulant predikant?De dienstenorganisatie heeft ruim honderd predikanten beschikbaar die onder de naam ‘ambulant predikant’ ingezet kunnen worden voor het verrichten van hulpdiensten voor maximaal 2 jaar. Taco Koster (54).
Investeren
Ds. Taco Koster begon na zijn intrede in 2019 in het dorpje van zo’n vijfhonderd inwoners vooral met het bezoeken van gezinnen. “Ik vroeg of ik bij hen kon komen eten. Zo leer je mensen goed kennen. Netwerken, relaties bouwen, dat was de gedachte. En vanuit die contacten ontdekte ik dat jonge mensen zich best betrokken voelden bij de gemeente.”
In de Protestantse Gemeente Zunderdorp werden de oudere kerkenraadsleden vervangen door jongere mensen. Voor welk probleem was dit een oplossing? Ouderen hebben meer levenservaring, vaak meer tijd…
“O nee, het is niet geboren uit een probleem”, haast Taco Koster zich te zeggen. “De kerkenraadsleden hadden zelf de visie en het verlangen om jongere generaties te willen bereiken. Met die vraag ben ik in het voortraject ook benaderd. Maar dan helpt het niet als de kerkenraad vooral bestaat uit zeventigers en tachtigers, die de kerk al jarenlang besturen. Dat begrepen zij zelf ook. Zij waren stuk voor stuk bevlogen mensen, die zich jarenlang heel trouw hadden ingezet. Maar die nu dus ruim baan wilden maken. Corona heeft dit proces doen versnellen. De kwetsbaarheid voor het virus was voor ouderen een gegeven. Ook digitale vaardigheid was nodig. Daarom moesten we een beroep doen op jongere mensen. Door het contact met jonge gezinnen wist ik: die en die kunnen we weleens polsen. De kerkenraad gaf hun alle gelegenheid. Sindsdien ben ik een van de oudsten in de kerkenraad in plaats van een van de jongsten. Maar, dit hele proces is vooral geboren uit visie: bouwen aan relaties en ruimte geven aan de volgende generatie!”
Ruim baan
Maar jonge mensen met drukke banen en dito gezinnen hebben toch vaak minder tijd voor het kerkenwerk?
“Wij wilden niet alles meer doen volgens het vaste stramien waarmee altijd was gewerkt, en hebben meteen gezegd: wij gaan alles opnieuw ontdekken. De belangrijke vragen opnieuw stellen. Waarom zijn we kerk? Wat betekent het om kerk te zijn in het dorp? Hoe willen we het kerkenraadswerk vormgeven op een manier die past bij deze tijd en bij onze mogelijkheden en beperkingen? Dat was blijkbaar aantrekkelijk!”
Hoe positief is het eigenlijk dat een kerkenraad vooral bestaat uit jonge mensen. Mis je dan niet de inbreng en ervaring van ouderen?
“Het positieve is dat we alle belangrijke vragen opnieuw zijn gaan stellen. Het brengt levendigheid. Tegelijkertijd is heus niet alles anders. We hebben als jonge kerkenraad een avond gehad met de oude ploeg en het viel mij op hoeveel respect er was: ‘Zo bijzonder dat jullie deze kerk tien, twintig, dertig jaar gedragen hebben. En dat jullie ons nu ruimte geven om het over te nemen’. Er was veel waardering voor wat allemaal tot stand is gebracht, en ook wel een gevoel van bescheidenheid: wow, gaat het ons wel lukken? De oud-kerkenraadsleden hebben ook aangegeven die nieuwe leden te ondersteunen als dat nodig is.”
Moeizame communicatie
Hoe vielen deze veranderingen bij de gemeenteleden? Zulke nieuwe ontwikkelingen zorgen vaak voor onrust.
“Er waren wel gemeenteleden die dachten dat er sprake was geweest van een conflict. Toen konden wij aangeven: dat is niet het geval; de oudere kerkenraadsleden hebben zelf dit besluit genomen. Overigens was het best lastig om in coronatijd goed met alle gemeenteleden te communiceren. Niet iedereen heeft een mobiele telefoon, laptop of tablet; groepsapps en digitale nieuwsbrieven hadden een beperkt bereik.
Dus we hebben ons best gedaan om overal brieven te bezorgen. Met de oproep om mee te denken, mee te bidden en namen op te geven van mogelijke nieuwe kerkenraadsleden. Ook toen de uitslag bekend werd, hebben we brieven bij alle leden bezorgd.
Maar het was in deze tijd best lastig om iedereen mee te nemen in het proces. We hebben gedaan wat we konden om de gemeente te betrekken, maar zullen daar niet helemaal in geslaagd zijn. Natuurlijk was en is er ook zorg bij sommige gemeenteleden: nu die vertrouwde kerkenraad vertrekt, wordt alles vast anders. Maar het overheersende gevoel is toch blijdschap, en dankbaarheid: wat fijn dat de jongere generatie het over wil nemen!”
Een ambulant predikant is korte tijd verbonden aan een gemeente. Hoe gaat het verder?
“Jazeker, maar behalve de vraag hoe we jongere generaties kunnen betrekken bij de kerk, lag er nog een tweede belangrijke vraag van de gemeente: hoe zijn we als kerk zichtbaar in het dorp, hoe bouwen we relaties en hoe kunnen we tot zegen zijn? Daar zijn we volop mee bezig en we zetten mooie stappen. We zijn bijvoorbeeld een KliederkerkVerder lezen
Kliederkerk gestart, waar per keer 40 à 50 kinderen uit het dorp en omgeving aan meedoen. Maar door corona wordt van alles vertraagd en is er veel onzekerheid. Dus voorlopig blijf ik meedoen in dit proces.” (Taco Koster is ook verbonden aan de ZondagavondKerk in Amsterdam. Ook daar werkt hij als ambulant missionair predikant.)
Kom naar buiten
Wat is uw eigen inspiratie? Wat wilt u de gemeente graag meegeven?
“Ik ben geraakt door Gods liefde voor deze wereld. Ik wil die boodschap heel graag delen met anderen die daar weinig vanaf weten. Dat ervaar ik als roeping! Dat brengt me per definitie bij mensen die verder van de kerk afstaan en ook snel bij jongeren. Daarom is mijn oproep aan de kerk ook: kom naar buiten!”
Waarom is het zo belangrijk dat mensen Gods liefde leren kennen?
“Ik gebruik graag de woorden van Henri Nouwen: ‘Je bent geliefd, aanvaard en vergeven.’ God gaat met je mee in het leven. Dat raakt me diep. Wie Jezus is, geeft zoveel houvast in het leven, zoveel richting. Dit verhaal wil ik graag met mensen delen. Dat kan in een kerkdienst. En ik betrek er dan graag jongere mensen bij. Maar dat kan ook op andere manieren. In deze tijd werk ik met online cursussen en zoomsessies. Ik heb nog nooit meegemaakt dat zo veel mensen zichzelf aangemeld hebben voor bijvoorbeeld een online Alphacursus, zonder uitgenodigd te zijn door kerkmensen. Ik ben blij met de kerk zoals die is, maar ik ben ook blij met de kerk die durft te veranderen en jongere generaties vraagt om op te staan.”
Mensen die meer over dit proces willen weten, kunnen contact opnemen met ds. Taco Koster.
Ook subsidie aanvragen?
Heeft jouw gemeente financiële steun nodig of geld om een vernieuwend plan uit te voeren, net als in Zunderdorp, vraag dan subsidie aan bij de Solidariteitskas. Check de mogelijkheden en voorwaarden op protestantsekerk.nl/fondsen.
Tekst: Thea Westerbeek | Foto: Kerkenraad Protestantse Gemeente Zunderdorp vergadert digitaal. Op de voorgrond diaken Janneke.
