Protestants Perspectief
Reflecties van scriba en preses bij actualiteiten in kerk & samenleving.
Scriba René de Reuver vergelijkt de transformatie van de kerk met een slang die van huid wisselt. "Hoe pijnlijk ook, het is een teken van vitaliteit."
Een slang is een bijzonder dier. Nagenoeg geruisloos zoekt hij bedachtzaam, al kronkelend, zijn weg. Gefocust op zijn prooi. Met de slang valt niet te spotten. Fascinerend is ook hoe hij van huid wisselt. Op een gegeven moment kruipt hij uit zijn oude huid en gaat hij verder met een nieuwe. Zoals wij wisselen van een jas die niet meer voldoet, zo verwisselt een slang zijn huid.
Secularisatie doet pijn
Wat zich op dit moment in kerkelijk Nederland voltrekt, doet me denken aan dit wonder van de natuur. Kort geleden publiceerde het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) de resultaten van een onderzoek over de kerkelijkheid in Nederland, getiteld: Christenen in Nederland. Kerkelijke deelname en christelijke gelovigheid. Wat niet nieuw is in dit onderzoek is de doorgaande secularisatie. Het onderzoek bevestigt wat we allemaal om ons heen zien: slinkende gemeenten, afstoten van kerkgebouwen, kleiner wordende predikantsplaatsen, groeiend bijbels analfabetisme … Dit alles doet pijn.
Bewust geloven
Toch is dit niet de enige boodschap van het onderzoek. Het vertelt ook een ander verhaal. Wat blijkt? Jongeren zijn steeds bewuster en meer betrokken lid van de Protestantse Kerk. Zij kiezen welbewust voor geloof en kerk. Mensen die lid zijn van een protestantse gemeente zetten zich meer dan gemiddeld in als vrijwilliger voor de samenleving. In het geheel van de samenleving hechten velen aan een goed functionerend kerkgebouw in de buurt.
Het rapport besteedt ook één hoofdstuk aan migrantenkerken in Nederland. Het aantal christenmigranten wordt ruwweg geschat op 1 miljoen! Velen van hen komen wekelijks bijeen in gehuurde zalen van kerken of kantoren.
Zijdelings geeft het rapport ook aandacht aan de diverse nieuwe vormen van kerk-zijn binnen de Protestantse Kerk. Op dit moment zijn er al meer dan 100 nieuwe kerkplekken. Sommigen zijn al aan hun tweede lustrum toe. Zij zijn uitgegroeid tot nieuwe zelfstandige geloofsgemeenschappen, niet in plaats van bestaande (wijk)gemeenten, maar ernaast. We spreken daarom over een mozaïek van kerkplekken.
De conclusie van het onderzoek van het SCP is duidelijk: de secularisatie gaat verder én er voltrekt zich een transformatie van kerkelijkheid. De traditionele vorm van het christendom brokkelt steeds verder af.
Er wordt gezocht, maar minder gevonden
Tegelijk dienen er zich nieuwe geloofsgemeenschappen aan: migrantenkerken, pioniersplekken, monastieke kerkvormen, kliederkerken etc. De slang kruipt uit zijn oude huid en hult zich steeds duidelijker in een nieuwe kleurrijke en passende huid. In de woorden van het SCP-rapport: ‘misschien wordt er minder gevonden en al helemaal pasklaar aangetroffen, maar daarom niet minder gezocht. Misschien duiken religie en spiritualiteit in het hedendaagse Nederland steeds vaker op als in een gebroken spiegel: herkenbaar, maar in stukken en brokken en niet op de plaats waar je ze verwacht’ (blz. 160).
De kerkelijke veranderingen gaan snel, ook binnen de Protestantse Kerk. De kerk kruipt uit haar huid. De slang laat zien dat wisselen van huid nodig is om in een nieuwe fase goed te kunnen functioneren. Hoe pijnlijk ook, het is een teken van vitaliteit.
Voor deze transformatie is veel energie en Geest-kracht nodig!
Foto: Unsplash
