Veelgestelde vragen

Samen met jong en oud op een creatieve manier de betekenis van bijbelverhalen ontdekken. Dat is kliederkerk. Een verrassende vorm van samen kerk-zijn met mensen die weinig of niets met kerk hebben én met meer betrokken kerkleden. De naam kliederkerk is niet voor niets gekozen. Het wijst op de chaos, het geklieder, van het dagelijkse bestaan waar we allemaal mee te maken hebben. God is aanwezig in ons geklieder en creëert iets goeds in en uit de chaos. De creativiteit van kliederkerk en de focus op ‘samen’, helpen kinderen en volwassenen om te leren in het voetspoor van Jezus te gaan.  

Missie kliederkerk

Kliederkerk wil mensen van alle leeftijden laten groeien in geloof, hoop en liefde, zodat zij in het voetspoor van Jezus gaan. Kliederkerk is een volwaardige vorm van kerk-zijn. Dit kan als activiteit van een kerkelijke gemeente, of als nieuwe kerkplek, bijvoorbeeld een pioniersplek. Iedereen kan meedoen met kliederkerk. Het is een bijzondere plek voor gezinnen, maar mensen van alle leeftijden zijn welkom. Er wordt rekening gehouden met deelnemers die zich niet (meer) verbonden voelen met kerk of geloof.

Een kliederkerkbijeenkomst bestaat uit drie onderdelen: samen ontdekken, samen vieren en samen eten. Daarbij staan bijbelverhalen centraal, groeit er een gemeenschap, zijn veel rand- en buitenkerkelijken betrokken, is de aanpak creatief en is er veel aandacht voor gezinnen met kinderen.

Kernwaarden kliederkerk

• Gastvrijheid - Kliederkerk is gastvrij en zet een sfeer neer waarin mensen zich welkom en veilig voelen, zodat er ruimte ontstaat waarin ze kunnen groeien. Dit wordt bijvoorbeeld zichtbaar in het samen eten en het warm welkom heten van mensen.
• Bijbelverhalen centraal -Tijdens kliederkerk staat een bijbelverhaal of bijbels thema centraal. Samen worden deze verhalen op creatieve wijze ontdekt en verwerkt. Dat is zichtbaar in de momenten van samen ontdekken en het samen vieren. Zo ontstaat er verdieping in de gemeenschap met elkaar en God en worden deelnemers uitgedaagd te ontdekken wat het volgen van Jezus Christus kan betekenen in hun dagelijks leven.
• Relaties - In een kliederkerk is relaties opbouwen van enorm belang. Hierdoor weten mensen zich gekend en kan er vertrouwen en openheid groeien. Dat vormt de basis om te ontdekken wat navolging praktisch inhoudt. Om relaties te laten groeien is het belangrijk dat er regelmatig kliederkerk is. Het is goed om ongeveer eens per maand bijeenkomsten te organiseren, maar ook na te denken over hoe daarbuiten relaties bevorderd kunnen worden.
• Alle leeftijden samen - Kliederkerk is er niet alleen voor kinderen, maar is een plek waar iedereen zich thuis mag voelen. De verschillende generaties kunnen van elkaar leren. Ouders, verzorgers en grootouders zijn voor het kind belangrijke voorbeeldfiguren. Maar iedere volwassene heeft een voorbeeldfunctie naar een kind. Daarnaast kunnen kinderen, tieners en jongeren verrassende inzichten geven en gesprekken verrassende wendingen geven. Zo zijn deelnemers als familie voor elkaar om elkaar verder te helpen in het ontdekken van wat geloven in God en het navolgen van Jezus Christus kan betekenen.
• Context - Kliederkerk Nederland zet de context van plaatselijke kliederkerken voorop. Kliederkerk gaat de uitdaging aan om aansluiting te zoeken bij de plaatselijke cultuur en gewoonten. Zo zal een kliederkerk in een groot stadscentrum anders zijn dan in een dorpsomgeving.
• Naar buiten gericht - Kliederkerk richt zich op mensen die zich niet (meer) verbonden voelen met kerk en/ of geloof. Hierdoor worden de vrijwilligers en deelnemers geprikkeld na te denken over hoe geloofsinhoud aan kan sluiten bij mensen die niet bekend zijn met kerkelijke gewoonten en taal.
• Creatief - Bij Kliederkerk is door alles heen creativiteit te ontdekken. In het kliederuurtje, de vieringen en ook met het eten wordt er gezocht naar creatieve manieren om het Bijbelverhaal te ontdekken.

Messy Church

Kliederkerk is geïnspireerd door Messy Church. De Protestantse Kerk heeft een samenwerkingsovereenkomst met het Engelse Messy Church en maakt daardoor deel uit van een wereldwijde en groeiende beweging.

Leuk dat u overweegt om kliederkerk op te starten! Voor een vliegende start doorloopt u de volgende stappen: 

Stap 1 - Beschouwen

Bedenk of kliederkerk wat voor u en uw gemeente is. Samen met een kernteam geeft u antwoord op de volgende vragen: 

•  Waarom willen jullie met Kliederkerk starten?
•  Welke vorm van missionair kerk-zijn past bij uw gemeente?
•  Wat is kenmerkend voor de doelgroep in de context van de gemeente?

Ga aan de slag met deze vragen met behulp van de gratis te downloaden brochure ‘Start een kliederkerk - deel 1’.

Stap 2 - Bouwen

Heeft u de vragen uit de brochure beantwoord en staat u klaar om te beginnen?  Dan is het tijd om je kliederkerk aan te melden via dit formulier.

Elke startende kliederkerk krijgt het volgende:
- een handig startpakket met kliederkerkvlag, uitgebreide handleiding en een leuke verrassing!
- startbegeleiding: een kliederkerkprofessional komt langs bij uw eerste teamvergadering of eerste kliederkerk om mee te denken en te helpen bij een vliegende start,
- uitnodigingen voor regionale en landelijke trainingsbijeenkomsten,
- een vermelding op onze kerkzoeker, zodat iedere zoeker uw kliederkerk gemakkelijk kan vinden,
- toegang tot de besloten facebookgroep waar ideeën en ervaringen uitgewisseld worden. 

Na aanmelding via onderstaand formulier neemt onze startbegeleider zo snel mogelijk contact met u op voor het plannen van een startgesprek.

Stap 3 - Bestaan

Na stap 2 begint het echte werk pas! Gelukkig hoeft u het niet alleen te doen. Zoek ook eens contact met een kliederkerk bij u in de buurt of deel uw ideeën en stel uw vragen via facebook. 

Vragen of suggesties? Mail ons gerust! Zo krijgen wij gaandeweg ook steeds beter een beeld hoe wij plaatselijke kliederkerken kunnen ondersteunen. Veel zegen op jullie weg naar een kliederkerk in uw omgeving!

Hier vindt u meer informatie om zelf aan de slag te gaan met uw kliederkerk. Er zijn meerdere mogelijkheden om inspiratie op te doen:

• In de werkvormendatabase vindt u complete programma’s boordevol creatieve ideeën. 
• Op de hoogte blijven van de laatste Kliederkerk-ontwikkelingen, like dan de facebookpagina van kliederkerk of wordt lid van de besloten facebookgroep. 
• Behoefte aan een persoonlijk gesprek? Neem dan contact op via: info@protestantsekerk.nl of  (030) 880 1880 en vraag naar Iris Goudkamp.

Kliederkerk bestaat uit drie onderdelen:

1. Samen ontdekken
2. Samen vieren
3. Samen eten

Samen ontdekken

Samen op creatieve wijze een bijbelverhaal ontdekken. Daar begint elke kliederkerk mee. Per kliederkerk kan het vormgeven van dit deel verschillen. Zo zijn er kliederkerken die ervoor kiezen ongeveer vier workshops aan te bieden die elk wat meer tijd innemen of andere kliederkerken die tien diverse verwerkingsvormen aanbieden. Om te zorgen dat echt íedereen kan ontdekken, zijn de volgende vragen en tips leidend: 

• Zijn de verwerkingsactiviteiten aansprekend voor alle doelgroepen? (0 t/m 12 jaar, jongeren en ook voor volwassenen).
• Is er een diversiteit aan soorten activiteiten, bijvoorbeeld: knutselen, iets met eten, iets competitiefs, een spel, gebedsvorm of puzzel, iets individueels of met een groep, enzovoort.
• Is bij alle activiteiten duidelijk wat de link naar het bijbelverhaal is? 
• Wat is de achterliggende gedachte die je in de viering centraal wil stellen? Komt die ook voldoende terug in de activiteiten?
• Houd ongeveer de verhouding aan van één activiteit op drie kinderen, met minimaal vier activiteiten per kind.
• Wees creatief.

Inspiratie nodig voor de invulling van het moment van ‘Samen ontdekken’? Kijk dan bij het onderdeel ‘ontdekken’ in de kant-en-klare programma’s die voor kliederkerk ontwikkeld zijn.

Samen vieren

Dit tweede deel duurt ongeveer een kwartier tot twintig minuten. Het ontdekte verhaal komt altijd terug in de viering. Hier krijgen elementen als gebed en lied een plek. Het kan zijn dat het bijbelverhaal wordt verteld n.a.v. wat er tijdens het ‘Samen ontdekken’ is gemaakt. Er zijn tal van creatieve manieren om het verhaal of de kern van het verhaal te vertellen. Ook om gebed ruimte te geven in de viering kun je tal van creatieve vormen vinden. Laat je hiervoor inspireren via deze programma’s. Wat liederen betreft is het goed om kritisch te kijken of een lied aansluit bij mensen die zich niet of niet meer verbonden voelen met kerk of geloof.

Probeer bij het vormgeven van de vieringen na te denken welke elementen je steeds weer terug laat komen. Zo ontstaat er gaandeweg herkenbaarheid bij de kinderen. Zo eindigen veel kliederkerken hun viering met een zegenlied onder een parachutedoek. 

Samen eten

Bij kliederkerk is samen eten belangrijk. Het is een natuurlijk moment waarin je elkaar beter leert kennen. Bovendien geven deelnemers aan dat het voelt als een uitje voor iedereen als ze een keer niet hoeven te koken. Het samen eten kan door een simpele maaltijd of high tea, maar er mag ook uitgebreid gegeten worden. Veel kliederkerken leggen in de maaltijden een link met het bijbelverhaal, bijvoorbeeld door te kiezen voor bepaalde gerechten of aankleding van de maaltijd.

Sinds Kliederkerk bestaat, krijgen we reacties op de naam. Vooral veel positieve reacties, maar ook mensen die de combinatie kliederen en kerk wat vreemd of zelfs ongepast vinden. Goed om eens stil te staan bij de vraag: waarom de naam Kliederkerk? Waar staat het voor?

In de eerste plaats wordt er heel wat afgekliederd tijdens een Kliederkerk. Het creatief ontdekken van Bijbelverhalen door bijzondere knutsels, experimenten en spellen laat regelmatig (ook letterlijk!) hun sporen na bij de jonge en oudere bezoekers. Het leidt vaak tot hilariteit en geeft ontspanning. Er mag gekliederd en geknoeid worden bij Kliederkerk!

Maar we willen met de naam Kliederkerk veel meer zeggen. Een Kliederkerk gemeenschap bestaat niet uit perfecte mensen. In het (gezins)leven kunnen we er soms ook een kliederboel van maken. We worden door anderen bezeerd, of maken zelf fouten. Ondanks dat ziet God elk van ons als waardevol. Hij is juist gekomen voor mensen waarvoor het leven niet zo strak en vlekkeloos verloopt. Vanuit ons geklieder, deze chaos van het bestaan, creëert Hij iets moois.

Dat zien we telkens in de bijbelverhalen die centraal staan bij Kliederkerk én herkennen we in het leven van alledag. Zo hopen we dat Kliederkerk uitstraalt dat God juist in ons geklieder aanwezig is. Iedereen is welkom, hoe zijn of haar (geloofs)leven er op dat moment ook uitziet! Samen, als groep onvolmaakte mensen, al kliederend achter Jezus aan.

Creativiteit zit in het dna van Kliederkerk. Op allerlei manieren onderzoeken we een bijbelverhaal en ontdekken zo, door ons geklieder heen, waardevolle lessen van en over God. Nu denk je bij Kliederkerk wellicht aan knutselen, maar kliederen is veel meer dan dat! Het staat voor ontdekken en creativiteit met mensen van alle leeftijden en diverse interesses. Daarom negen tips om jou te helpen om van Kliederkerk geen knutselkerk te maken. 

• Beperk de knutsels. Bescherm jezelf en maak een limiet voor het aantal knutsels tijdens het Kliederuur. Bijv. maximaal vier knutselactiviteiten, minimaal twee ren- of competitiespellen, twee buitenactiviteiten en één denk-, praat of stiltehoekje.
• Zorg voor een divers team. Logisch dat je vooral aan knutselactiviteiten denkt als je alleen teamleden hebt die daar blij van worden. Zoek ook mensen in je team die op een heel andere manier creatief zijn. Zorg dus voor diversiteit: tieners, mannen of doeners kunnen een hele nieuwe dynamiek geven. En is het lastig om teamleden te vinden? Houd dan eens een ‘boys-stay-boys-brainstormsessie’. Organiseer een barbecue en nodig de jongens en mannen uit (vergeet de stoere meiden niet). Bedenk eens met elkaar vijftig leuke activiteiten die je met Kliederkerk zou kunnen doen. Een lijst waar je nog jaren uit kan putten! 
• Denk om je taal! Woorden doen veel: ze spreken aan of sluiten juist uit. Gechargeerd: het woord knutselen spreekt vooral meiden en jonge kinderen aan. Vermijd daarom dit woord en gebruik hiervoor in de plaats bijvoorbeeld activiteit, ontdekken of kliederen. Noem het op je flyer en andere communicatie ook als je gaat bouwen, rennen of timmeren.
• Maak gebruik van de verschillende intelligenties. De psycholoog Gardner beschreef met zijn theorie Meervoudige Intelligentie dat mensen op verschillende manieren leren en uitblinken, niet alleen bijvoorbeeld cognitief of creatief, maar ook via muziek, de natuur of beweging. Handig om te weten en toe te passen in Kliederkerk! Op www.migent.be vind je uitleg en een test om te ontdekken welke meervoudige intelligentie jij hebt. 
• Een beeld zegt meer dan duizend woorden. Hoe ziet jullie flyer eruit? Welke foto’s laten jullie zien? Alleen van vrolijk knutselende kinderen of van ook pratende volwassenen, een race door de modder of een bordspel? Ennuh, dit is iets waar we bij Kliederkerk Nederland ook aan blijven werken...
• Doe proefjes! Spannend, leuk en ook interessant voor oudere kinderen. Op www.kliederkerk.nl/proefjes vind je handige tips en links. 
• Werk samen. Je hoeft niet alles zelf te bedenken! Organiseer je Kliederkerk eens in samenwerking met of bij een sportclub, de scouting of de buurtvereniging. Dit heeft meteeen effect op je activiteiten!
• Blijf kliederen! Het woord kliederen in Kliederkerk betekent zoveel meer dan knutselen. Het is door chaos heen met mensen van alle leeftijden bijbelverhalen ontdekken. Daar hoort rommel, herrie en viezigheid bij. Dit levert misschien meer denkwerk van tevoren en opruimwerk achteraf op, maar dit hoort echt bij Kliederkerk.

Dat kan zeker! Iedereen is welkom om een kliederkerk te starten en aan te melden via https://www.protestantsekerk.nl/aanmeldformulier-kliederkerk/ Wel is het mogelijk dat voor trainingen en andere bijeenkomsten of materialen een bijdrage gevraagd wordt aan kerken die niet bij de Protestantse Kerk in Nederland horen. 

Elke kliederkerkbijeenkomst vraagt een eigen voorbereiding, maar een aantal materialen zijn handig om standaard op voorraad te hebben. Hieronder een lijst met tips en waar je de materialen kunt vinden:

• Naamstickers die op kleding blijven plakken én die de wasmachine overleven als je ze per ongeluk mee wast: Herma textiel etiket  of Avery zelfklevende naambadge
• Gebruik voor het schrijven op de textielbadge een stift met dunne punt, bijvoorbeeld edding 400 of stiften met dunne punt van BIC. 

• Lijstjes waarin je de ‘praatpapieren’, de instructie en vragen bij een activiteit, kunt neerzetten. Bijvoorbeeld: https://www.displaywinkel.nl/kaarthouders/

• Gekleurde parachutedoek voor tijdens het zingen van de zegen.  Zie: parachute foto

Handige verkooppunten:

https://www.circus-expert.nl/

https://www.heutink.nl/

https://www.janssen-fritsen.nl/search/?keywords=spelparachute

• Een kliederkerk paaskaars: deze kun je zelf maken of laten maken bij het bedrijf waar jullie paaskaars vandaan komt.
• Diverse knutselspullen, zoals lijm, potloden, gekleurd papier, scharen, plakband e.d.: Action, Xenos, Hema, enz. 
• Biologisch afbreekbaar wegwerpservies: 

https://www.natureko.nl/

https://www.disposables.bio/nl/

Door een warm welkom bij de deur. Het lijkt een overbodig iets. Uiteraard is iedereen welkom en mag iedereen binnenkomen, toch?

Tips voor een warm welkom bij een Kliederkerk:

• Iemand van de organisatie staat bij de deur en geeft iedereen een hand (en indien nodig uitleg over wat bij deze Kliederkerk de bedoeling is).
• Mensen/gezinnen die vaker komen staan bij de deur en geven een hand.
• Geef iedereen bij binnenkomst een sticker/naambordje, zodat ieders naam zichtbaar is tijdens de Kliederkerk.
• Kies voor verschillende kleuren stickers, zodat je tijdens je Kliederkerk op basis daarvan groepjes kunt maken. Op die manier stimuleer je de onderlinge contacten buiten de eigen vertrouwde groepjes om.
• Deel bij binnenkomst aan de volwassenen een opdrachtje uit of een bepaalde vraag (die slaat op het thema van de Kliederkerk). Maak voor deze vragen bijvoorbeeld gebruik van het spel ‘Kaarten op tafel’, een spel vol (kennismakings)vragen over hobby’s, interesses, diepere (geloofs)vragen.
• Deel bij binnenkomst (of bij vertrek) een flyer uit met de datum voor de volgende Kliederkerk.

Eén van de kernwaarden van Kliederkerk is dat alle leeftijden erbij horen. Natuurlijk doen we er alles aan om ervoor te zorgen dat kinderen zichzelf kunnen zijn bij Kliederkerk, maar het is geen kinderkerk! Het is een gemeenschap van jong en oud die al kliederend wil ontdekken wat de Bijbelverhalen ons te zeggen hebben en wat het navolgen van Jezus betekent. Niet als verschillende generaties van elkaar gescheiden, maar door van elkaar te leren. Toch is dat een hele uitdaging. Hoe spreek je al die verschillende leeftijden aan? Deze tips helpen je om jouw Kliederkerk ‘alle-leeftijden-proof’ te maken.

1. Stop met denken in vrijwilligers en deelnemers.
   Zie Kliederkerk als plek om te groeien in je eigen gaven en in geloof. Dat geldt voor iedereen: voor de oudere dame die in de keuken bezig is, de tiener die een activiteit begeleidt, of het kind dat aan het kliederen is. Het gaat dus niet om hoeveel kinderen bij de activiteiten bezig zijn geweest, maar hoe een ieder binnen de gemeenschap kan groeien. Bekijk alle taken binnen Kliederkerk als een potentiële plek voor iemand om te groeien in gaven en geloof, ongeacht leeftijd of waar ze staan op hun geloofsweg.
2. Wees welkom voor iedereen.
   Het klinkt als een open deur, maar verwelkom je als Kliederkerk daadwerkelijk iedereen? Sta je bij de deur om de kinderen welkom te heten met een naambadge? Of geef je ook aandacht aan de volwassenen? En hoe ben je als kernteam? Verwelkom je elkaar als teamleden van alle leeftijden? Vraag je hoe het gaat met de ander?
3. Samen ontdekken: kijk door de ogen van jong en oud.
   Zorg dat de activiteiten voor alle leeftijden uitdagend zijn. Denk voor tieners en volwassenen aan activiteiten met meer uitdaging, zoals een groot mozaïek maken, iets in elkaar timmeren of bloemschikken. Jonge kinderen kunnen onder begeleiding ook hieraan meedoen.
4. Samen ontdekken: stel goede vragen.
   Er zijn genoeg vragen die uitdagend zijn voor jong en oud en die iedereen op zijn of haar eigen niveau kan beantwoorden. Stel bij een activiteit over een Bijbeltekst de vraag: ‘Wat zou Jezus hiermee bedoelen?’ of ‘Wat vind je mooi, moeilijk, of verrassend in dit verhaal?’ of ‘Hoe zie je dat in je eigen leven terug?’ Zo ontstaat er tijdens een activiteit niet alleen ruimte om te doen, maar ook om te praten en luisteren.
5. Samen vieren: kies variatie in de liederen.
   De viering is bij uitstek de plek om te benadrukken dat je een gemeenschap bent van jong en oud. Kies bijvoorbeeld niet alleen kinderliederen, maar ook liederen die volwassenen aanspreken. Kinderen zullen aan je lippen hangen als je ze vertelt wat het lied met jou als volwassene doet. Bovendien zullen volwassenen zich meer betrokken voelen bij het viermoment.
6. Samen vieren: bedenk rituelen waaraan iedereen mee kan doen.
   Er zijn genoeg rituelen die iedereen begrijpt en waar jong en oud op eigen niveau invulling aan kan geven. Laat bijvoorbeeld iedereen die wil een kaarsje aansteken voor iemand anders bij wijze van gebed. Zulke rituelen zijn betekenisvol voor kinderen én volwassenen.
7. Samen vieren: stel aan iedereen vragen
   Wanneer je in de viering vragen stelt over het verhaal, laat dan ook volwassenen antwoorden. Als dit te spannend is voor mensen die voor het eerst bij Kliederkerk zijn, laat dan eerst iemand uit je team antwoorden. Zo bouw je binnen je viering een cultuur op waarin jong en oud met elkaar deelt.
8. Samen eten: zorg ook goed voor de volwassenen.
   Broodjes knakworst, pannenkoeken, cupcakes: het is gemakkelijk om kinderen te verwennen met een lekkere maaltijd. Maar denk je ook aan de volwassenen bij de catering? Serveer bijvoorbeeld een lekker wijntje en zorg voor hartige hapjes.
9. Stel ‘vliegende keepers’ in.
   Maak een aantal mensen vrij om rond te lopen, mensen welkom te heten en erbij te betrekken. Kijk als ‘vliegende keeper’ actief naar bezoekers die zich verloren lijken te voelen. Misschien kunnen zij een tiener overhalen om spontaan bij te springen bij het klaarmaken van de maaltijd of weten ze die vader die wat ongemakkelijk bij de ingang staat voor te stellen aan een opa die ook van voetbal houdt.
10. Mystery guests.
    Vraag verschillende mensen (een tiener, een oudere, een single) om eens naar jouw Kliederkerk te komen als mystery guest. Vertel hen dat je graag wilt dat iedereen zich welkom voelt en vraag naar hun ervaringen en verbeterpunten. Natuurlijk moet je ook wat doen met hun feedback.
11. Neem de communicatie onder de loep.
    Kijk eens kritisch naar het woordgebruik in je persbericht, op Facebook en op je flyer. Noem je alleen kinderen en hun ouders/verzorgers of verwelkom je ook anderen? Op welke plekken hang je posters op? Laat een single of een vijftiger naar je publicaties kijken en vraag wanneer hij/zij zich aangesproken voelt.

Een gemeenschap van jong en oud vormen is een uitdaging. Het begint met het uitspreken van de intentie. Verwacht niet dat het meteen allemaal lukt. Samen groeien in geloof en als gemeenschap gaat nou eenmaal rommelig. Als dat ergens mag is dat bij Kliederkerk, waar je al kliederend vormgeeft aan geloof. Heb jij nog meer tips? Stuur ze naar info@kliederkerk.nl.