Vragen naar aanleiding van de coronacrisis
Hoe leid ik de uitvaart van iemand die is overleden aan het coronavirus?Hoe pijnlijk ook, maar dopen lijkt door de huidige richtlijnen vanuit de overheid momenteel niet mogelijk. Bij dopen raak je de ander aan en is het niet mogelijk om anderhalve meter afstand te bewaren.
Als de verbintenis van de predikant aan de nieuwe gemeente doorgaat, dan geldt de datum die daarvoor was overeengekomen (inclusief losmaking) ook als de intrededienst geen doorgang kan vinden. Als met de nieuwe predikant is afgesproken dat hij of zij intrede doet op 10 mei, dan begint de verbintenis aan de gemeente (en dus ook de rechtspositie) op die datum, ook al wordt de intrededienst vanwege de corona-maatregelen uitgesteld. De losmaking van de oude gemeente is dan dus ook op 10 mei.
Het is ook een mogelijkheid om in overleg met de predikant, de ‘oude’ gemeente en de ‘nieuwe’ gemeenten af te spreken de verbintenis uit te stellen. Als u hiervoor kiest, dient u dit door te geven aan de classis en het bureau predikantstraktementen (als u al eerder de verbintenis-datum had doorgegeven). De ‘oude’ gemeente blijft dan tot de uitgestelde datum verantwoordelijk voor het traktement.
Deze informatie is bijgewerkt op 30-3-2020
Er is een afwijkende regeling voor het indienen van de jaarrekening 2019 waarbij de ingevulde en getekende verklaringen op een later tijdstip kunnen worden toegezonden. Verdere informatie en instructie hierover kunt u hier vinden:
Ja, dat mag als digitaal vergaderen praktisch mogelijk is. Het is belangrijk dat iedereen kan meedoen en er overleg kan plaatsvinden.
Een gemeenteavond en verkiezing van een predikant zal digitaal niet mogelijk zijn omdat het gaat om een te grote groep mensen om overleg te voeren en wellicht kan een bepaalde groep gemeenteleden niet meedoen.
Een kerkenraadsvergadering kan afhankelijk van de grote wel digitaal.
Een moderamen en de meeste colleges (van kerkrentmeesters en van diakenen) zullen waarschijnlijk ook in staat zijn digitaal te vergaderen en besluiten te nemen.
Moet er een besluit worden genomen? Dat kan ook digitaal. Let wel op dat als er met briefjes moet worden gestemd, u zoveel mogelijk een anonieme stemming probeert te organiseren. De uitslag van de stemmingen wordt (zoals gewoonlijk) in de notulen van de vergadering opgenomen.
Normaliter vergaderen kerkelijke instellingen niet digitaal. Dat komt voort uit de regel van ordinantie 4-5 dat voorschrijft dat er sprake moet zijn van ‘gemeenschappelijk overleg’ en dat bij grotere groepen niet (goed) mogelijk is. Omdat het in deze tijd niet mogelijk is om bij elkaar te komen om te vergaderen, mag er worden afgeweken van die regel op grond van art. XIX van de kerkorde. Nadat de maatregelen weer zijn ingetrokken, gelden weer de gewone regels.
Deze informatie is bijgewerkt op 1-4-2020
Nee, binnen de centrale kas predikantstraktementen zijn i.v.m. de coronamaatregelen geen voorzieningen getroffen voor werktijdvermindering van predikanten of voor verlaging van de bezettingsbijdrage.
Uit de kerkelijke media is op te maken dat predikanten creatief met de situatie omgaan. In plaats van bezoeken afleggen kan de predikant ook bellen, schrijven, mailen of appen. Juist waar kwetsbare gemeenteleden in de onzekerheid van de coronacrisis extra steun en aandacht nodig hebben, lijkt werktijdverkorting voor predikanten niet voor de hand te liggen. Op https://www.protestantsekerk.
Voor werknemers bestaat een regeling voor werktijdverkorting in de situatie dat er sprake is van omzetdaling. We kunnen er vooralsnog van uitgaan dat gemeenten door de coronacrisis niet direct te maken krijgen met sterk verminderde inkomsten. De vergelijking met werknemers levert dus geen reden op voor een regeling voor werktijdverkorting voor predikanten.
Gemeenten die door het wegvallen van inkomsten door deze crisis in directe problemen komen en de bezettingsbijdrage (daardoor) niet meer kunnen betalen, kunnen een verzoek doen bij de solidariteitskas.
Deze informatie is bijgewerkt op 24-3-2020.
Momenteel houden gemeenten geen bijeenkomsten en zijn er geen of alleen online-kerkdiensten. Hoe moeten gemeenten nu omgaan met verkiezingen die gepland stonden van ouderlingen en diakenen en de bevestigingsdiensten?
De verkiezing van ouderlingen en diakenen
De verkiezing van ouderlingen en diakenen is beschreven in ordinantie 3-6. De hoofdregel is dat de verkiezing van ouderlingen en diakenen door de stemgerechtigde leden van de (wijk)gemeente plaatsvindt. U kunt meer lezen over de verkiezingsprocedure op deze pagina. Vervolgens vindt de bevestiging of verbintenis plaats in een kerkdienst. Op dit moment is het niet goed mogelijk de verkiezing en de kerkdiensten te organiseren. Waar mogelijk adviseren wij om de verkiezing en bevestiging/verbintenis uit te stellen (zie hieronder).
Het volgende kan voor gemeenten van toepassing zijn:
- Uitstellen van de verkiezing
Als het mogelijk is, kunt u ervoor kiezen de verkiezing uit te stellen. Aftredende ambtsdragers houden zo mogelijk in de kerkenraad zitting tot hun opvolgers zijn bevestigd (maar niet langer dan zes maanden na de datum waarop hun ambtstermijn volgens het rooster van aftreden verstreken is) (ord. 3-7-4). Natuurlijk kunnen de kandidaat-ambtsdragers wel als vrijwilliger taken verrichten, maar niet als ambtsdrager. U kunt ook tijdelijk een aantal vacatures laten bestaan. Neem in dat geval wel contact op met de classis. - Verkozenverklaring door de kerkenraad
Niet in alle gevallen is verkiezing nodig. Bijvoorbeeld als er niet meer kandidaten, dan vacatures zijn. Dat zal met name het geval zijn als er geen bindende voordrachten zijn gedaan. U kunt hier meer over lezen over op deze pagina.
De bevestiging/intrede/
Is de ouderling of diaken (al voor de crisis) verkozen door de gemeente? Of was er geen verkiezing nodig? En zijn er geen bezwaren binnengekomen? Dan volgt normaliter de bevestigings- of de verbintenisdienst van de ouderling/diaken.
Er zijn een aantal mogelijkheden:
- Zijn er in uw gemeente internet-kerkdiensten?
Dan kunt u in zo’n internet-kerkdienst de bevestigings- of verbintenisdienst houden. Zorg ervoor dat u toestemming heeft van de kandidaat-ambtsdrager voor deze vorm in het kader van de privacy. Als iemand (later) zijn toestemming weer intrekt is de consequentie dat de opname offline moeten worden gehaald. U kunt natuurlijk op een later moment (wanneer de gemeente weer elkaar kan ontmoeten in het kerkgebouw) een feestelijk moment organiseren om er nog een keer bij stil te staan. - Heeft u geen internet-kerkdiensten? Of als u aan een bevestiging in een internet-kerkdienst niet de voorkeur geeft?
Dan is er op dit moment nog geen mogelijkheid tot de bevestiging of verbintenis van de ouderling/diaken. Dit is anders dan bij predikanten omdat voor de ouderling/diaken de bevestigingsdienst nodig is voor de verkrijging van het ambt, terwijl de predikant al in zijn ambt staat.
Ondertussen wordt nagedacht over alternatieve mogelijkheden.
Deze informatie is bijgewerkt op 25-3-2020
Momenteel houden gemeenten geen bijeenkomsten en zijn er geen of alleen online-kerkdiensten. Hoe moeten gemeenten nu omgaan met verkiezingen die gepland stonden van een predikant en de bevestigingsdiensten (of verbintenisdiensten)?
De verkiezing van predikanten
De verkiezing van predikanten is beschreven in ordinantie 3-4. De hoofdregel is dat de verkiezing van een predikant door de stemgerechtigde leden van de (wijk)gemeente plaatsvindt. In gemeenten van meer dan 200 stemgerechtigden kan – met medewerking en goedvinden van het breed moderamen van de classicale vergadering – in de plaatselijke regeling zijn opgenomen dat de verkiezing plaatsvinden in de kerkenraad.
Is de verkiezing van de predikant volgens de regels opgedragen aan de kerkenraad? Dan kan de kerkenraad tot verkiezing overgaan. Gelet op de bijzondere situatie kan de kerkenraad afspraken maken over hoe zij vergadert in deze tijd (zie ook de vraag Hoe om te gaan met de bijzondere omstandigheden?). Vervolgens maakt de kerkenraad de naam van de gekozene aan de gemeente bekend in verband met eventuele bezwaren tegen de procedure, zonder deze bezwaren is ook de goedkeuring van de gemeente voor de beroeping verkregen. Het is aan de kerkenraad (met inachtneming van de plaatselijke regeling) om de wijze van bekendmaken en de mogelijkheid van het maken van bezwaar op een nette manier vorm te geven.
Is de verkiezing (zoals de reguliere gang van zaken is) voorbehouden aan de gemeente? Dan is het advies vooralsnog de verkiezingsbijeenkomst uit te stellen. Ondertussen wordt nagedacht over alternatieven.
De bevestiging/intrede/
Is de predikant (al voor de crisis) verkozen door de gemeente? Of heeft de kerkenraad de predikant verkozen (zie boven)? En zijn er geen bezwaren binnengekomen? En is aan alle verdere vereisten (beroepingsbrief, aanname van het beroep, approbatie door de classis, afstemming met de ‘oude’ gemeente over de datum van intrede in de ‘nieuwe’ gemeente) voldaan? Dan volgt normaliter de bevestigingsdienst of de intrededienst van de predikant.
Er zijn een aantal mogelijkheden:
- U stelt de bevestiging/intrede-dienst uit.
In overleg met de predikant, de ‘oude’ gemeente en de ‘nieuwe’ gemeenten kan worden afgesproken de verbintenis uit te stellen. Als u hiervoor kiest, dient u dit door te geven aan de classis en het bureau predikantstraktementen (als u al eerder de verbintenis-datum had doorgegeven). - Zijn er in uw gemeente internet-kerkdiensten?
Dan kunt u in zo’n internet-kerkdienst de bevestigings- of intrededienst houden. Zorg ervoor dat u toestemming heeft van de kandidaat-ambtsdrager voor deze vorm in het kader van de privacy. Als iemand (later) zijn toestemming weer intrekt is de consequentie dat de opname offline moeten worden gehaald. U kunt natuurlijk op een later moment (wanneer de gemeente weer elkaar kan ontmoeten in het kerkgebouw) een feestelijk moment organiseren om er nog een keer bij stil te staan. - Heeft u geen internet-kerkdiensten? Of als u aan een bevestiging of intrede in een internet-kerkdienst niet de voorkeur geeft?
De begindatum van een verbintenis aan de gemeente is de datum van intrede of de datum die daarvoor was overeengekomen. Zie artikel 20-1 van GR 5 (in combinatie met ord. 3-5-5). Als met de nieuwe predikant is afgesproken dat hij of zij intrede doet op bijvoorbeeld 10 mei, dan begint de verbintenis aan de gemeente (en dus ook de rechtspositie) op die datum. Ook al wordt de intrededienst vanwege de corona-maatregelen uitgesteld. De losmaking van de oude gemeente is dan ook op 10 mei.
De predikant is dan nog niet officieel de predikant van de gemeente. Een predikant heeft echter op basis van zijn predikantschap van de kerk al bevoegdheden om de gemeente te kunnen dienen. Proponenten blijven tot aan de bevestigingsdienst nog proponent, maar ontvangen wel vanaf de overeengekomen datum traktement (GR 5-20-1) en zijn bevoegd de werkzaamheden te doen (zoals zij immers ook bevoegd zijn hulpdiensten te verrichten)
Het spreekt voor zich dat indien de predikant wordt verbonden in een ‘nieuwe’ gemeente, de afscheidsdienst in de ‘oude’ waarschijnlijk wordt verplaatst.
Deze informatie is bijgewerkt op 30-3-2020
In verband met corona kunnen diverse zaken in de gemeente niet doorgang vinden zoals normaal. Zo kan normaliter een kerkenraad ook niet digitaal vergaderen, maar moet zij samenkomen.
In deze situatie is het denkbaar dat betreffende organen (denk aan de kerkenraad, of het college van kerkrentmeesters) naar bevind van zaken kan handelen. Zo zal de kerkenraad bijvoorbeeld afspraken kunnen maken over hoe zij vergaderen in deze tijden.
Het spreekt voor zich dat er zo veel mogelijk naar de geldende regels en de bedoeling daarvan moet worden gehandeld. Waar mogelijk kunnen zaken worden uitgesteld. Denk bijvoorbeeld aan een ingrijpende beslissing in de gemeente waarbij een gemeenteavond moet worden gehouden: het is niet de bedoeling om de betrokkenheid van de gemeente maar ‘over te slaan’ als het besluit ook kan worden uitgesteld. Daarnaast kan men ook geen regels aanpassen die in principe niet aan de kerkenraad zijn (denk aan bv. aanpassingen ten aanzien van de regels voor het avondmaal). De maatregelen kunnen (natuurlijk) niet langer duren dan dat de crisis duurt.
Waar de kerkenraad, colleges of commissies gebruik maken van dit artikel is het goed dat zij hun motivering en wijze van besluitvorming goed notuleren.
De kerkorde kent hiervoor een apart artikel:
Artikel XIX
Indien en voor zover buitengewone omstandigheden van land en volk het normaal functioneren van het leven van de kerk onmogelijk maken, treffen de daarvoor in aanmerking komende lichamen van de kerk of hun leden de door de omstandigheden tijdelijk geboden, van de orde van de kerk afwijkende maatregelen’.
Deze informatie is bijgewerkt op 17-3-2020
In verband met corona kan het avondmaal niet op reguliere wijze worden gevierd. Gelet op de bijzondere omstandigheden heeft het moderamen van de generale synode mogelijkheden aangedragen aan kerkenraad om toch -via internet-kerkdiensten- het avondmaal te vieren.
U kunt deze mogelijkheden vinden op:
Deze informatie is bijgewerkt op 26-3-2020
In verband met corona worden diverse kerkdiensten afgelast. Soms was een predikant uitgenodigd die een preekbeurt kwam verzorgen. Moet deze predikant de preekbeurtvergoeding krijgen?
Er zijn nogal wat haken en ogen aan deze vraag. Zo is het ook mogelijk om een internetkerkdienst te houden, maar heeft niet elke gemeente daarvoor de capaciteit. Zo is de preekbeurt wellicht op zeer korte termijn afgezegd, terwijl sommige afgezegde preekbeurten nog verder in de toekomst liggen.
Het advies is om met redelijkheid en billijkheid te handelen. Het is aan de kerkenraad om te beoordelen of - en hoe - een kerkdienst kan plaatsvinden. Is er op het laatste moment afgezegd? Dan is een vergoeding op zijn plaats: wellicht geheel, wellicht gedeeltelijk voor alleen de voorbereiding. Ligt de preekbeurt verder in de toekomst? Dan ligt het voor de hand dat er geen of slechts een gedeeltelijke vergoeding is.
Deze informatie is bijgewerkt op 25-3-2020
Op 31 maart 2020 is de regeling van werktijdverkorting veranderd naar de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud (NOW). U kunt geen gebruik meer maken van de reguliere regeling voor werktijdverkorting.
Ook gemeenten van de Protestantse Kerk in Nederland kunnen voor hun werknemers (niet predikanten) gebruikmaken van deze maatregel als zij ten minste 20% omzetverlies hebben over een periode van 3 maanden.
U kunt een aanvraag indienden vanaf 2 april via www.uwv.nl.
Wie moet de NOW aanvragen?
De werkgever vraagt de NOW aan bij het UWV. Op www.uwv.nl staat/komt een formulier waarmee u uw aanvraag kan doen.
Aan welke voorwaarden moet een gemeente van Protestantse Kerk in Nederland voldoen om een beroep op de NOW te doen?
1. Er is sprake van een omzetdaling van 20%
Er moet sprake zijn van A) een omzetdaling van 20% B) over een driemaandsperiode wegens C) buitengewone omstandigheden die in redelijkheid niet tot het normale ondernemersrisico kunnen worden gerekend. Onder de buitengewone omstandigheden vallen de verstrekkende maatregelen die de overheid heeft genomen vanwege de uitbraak van het COVID-19-coronavirus.
U hoeft bij de aanvraag nog niet aan te tonen dat de omzetdaling te maken heeft met de coronacrisis, maar op een later moment kan er wel controle plaatsvinden.
De omzetdaling wordt berekend over een drie-maanden-periode. Welke maand (maart, april of mei) u als startmaand neemt, is aan u. De daling moet worden berekend op de omzet van januari tot en met december 2019 gedeeld door vier.
Bij de aanvraag van de NOW is het voldoende om de omzetdaling te baseren op een inschatting. U moet op een later moment kunnen aantonen wat de omzet in beide periodes is geweest. In beginsel is een accountantsverklaring vereist, maar voor kleine ondernemingen en loonsommen kan daarop een uitzondering worden gemaakt. Dat wordt over vier weken duidelijk.
Voor de omzet tellen mee de baten, opbrengsten en andere voordelen, zoals uitkeringen, subsidies, renteopbrengsten en bijdragen vanuit een overheidsinstelling of andere opbrengsten, zoals giften, of declaraties vanuit zorgverzekeraars worden ook als omzet gezien voor deze regeling. U kunt onder de omzet dus tevens meerekenen:
- zaalverhuur;
- collectes die bestemd zijn voor de gemeente zelf;
- opbrengsten van verkoop van koffie, thee, etc.
2. U houdt uw medewerkers in dienst
U mag uw medewerker niet ontslaan wegens bedrijfseconomische redenen als u gebruikmaakt van deze regeling. Natuurlijk kan een medewerker wel ontslagen worden als er sprake is van een ontslag op staande voet. Medewerkers die vanwege het aflopen van hun contract uit dienst gaan, zullen bij de definitieve berekening weer worden verrekend. Voor oproepkrachten geldt dat u onder NOW vergoeding kan krijgen voor loon dat u op basis van het regulier aantal gewerkte uren doorbetaalt.
3. U heeft een Loonheffingennummer
Dat weet uw salarisadministrateur.
4. U gebruikt hetzelfde rekeningnummer voor de aanvraag, als dat u bij de loonheffingen gebruikt.
Dat weet uw salarisadministrateur.
5. U mag geen misbruik maken
U mag deze regeling alleen gebruiken als u te maken heeft met een omzetdaling om zoveel mogelijk uw werknemers in dienst te houden. U mag de subsidie niet voor andere doeleinden gebruiken.
6. U blijft loonaangifte doen
7. U bespreekt de NOW-maatregel met uw personeel
Welke werknemers vallen onder de regeling?
Alle werknemers die in dienst zijn. Dus ook mensen met een flexibel- of oproepcontract. Predikanten van gemeenten vallen niet onder deze regeling.
Hoe hoog is de subsidie?
De subsidie is een percentage van de loonsom. Er wordt gewerkt met voorschotten. Bij die voorschotten wordt uitgegaan van de loonsom van januari 2020 (het sociale verzekeringsloon uit tegenwoordige dienstbetrekkingen). Loon boven € 9.538,- per maand komt niet voor subsidie in aanmerking. Er is een opslag van 30% voor werkgeverslasten. Het UWV kent de bedragen van de loonsom van januari 2020, waardoor de regeling snel kan worden uitgevoerd. Als er geen bedragen uit januari bekend zijn, gebruikt het UWV de loonsom van november 2019.
Afhankelijk van het percentage omzetdaling krijgt u een percentage van de loonsom vergoeding. Bij een omzetdaling van 100% bedraagt de subsidie 90%. Heeft u minder omzetdaling? dan vermindert de subsidie evenredig (bijv. bij een omzetdaling van 50% bedraagt de subsidie 45%; dat is de helft van 90%).
U krijgt de subsidie in de vorm van een voorschot (80% van de loonsom), de daadwerkelijke berekening en toekenning volgt later op basis van de loonsommen in de subsidieperiode.
De subsidie wordt uitgekeerd over de maanden maart tot en met mei. Deze periode kan worden verlengd.
Is de NOW-regeling gekoppeld aan de WW?
Nee, de NOW-regeling is niet gekoppeld aan de WW.
Waar kan ik de NOW aanvragen? Wie voert de NOW uit?
De regeling zal door UWV worden uitgevoerd.
Deze informatie is bijgewerkt op 1-4-2020.
In verband met corona kunnen diverse evenementen en verhuur niet doorgaan. Hoe om te gaan met de financiële gevolgen daarvan.
Allereerst is het goed om te kijken of er in het gesloten contract (of de algemene voorwaarden) iets staat over de annuleringsvoorwaarden. Dat is in principe leidend.
Is er niks afgesproken over annuleringen? Dan zal er naar redelijkheid en billijkheid moeten worden gehandeld. Vaak is het de organisator die het evenement afgelast. Gelet op de situatie zal er sprake kunnen zijn van overmacht. In dit geval moeten de verdere gevolgen naar redelijkheid en billijkheid moeten worden afgehandeld. Denk daarbij aan bijvoorbeeld een vergoeding voor al gemaakte kosten van leveranciers.
Deze informatie is bijgewerkt op 25-3-2020
Auteursrechten
Hoe kan ik een licentie verkrijgen voor bijbel- en liedteksten?Er zijn diverse licenties verkrijgbaar, zoals voor projecteren en kopiëren van liedteksten en Buma-licenties voor uitvoering, streaming, downloaden en achtergrondmuziek.
- Liedboek voor de Kerken (1973): Beamerpakket
- Evangelische Liedbundel: Beamerpakket
- Op Toonhoogte 2005: Beamerpakket
- Op Toonhoogte 2015: Op Toonhoogte Online
- Liedboek, zingen en bidden in huis en kerk (2013): Liedboek Online
- Hemelhoog: Hemelhoog Online
- Weerklank: Weerklank Online
- Opwekking: Beamersoftware
- Diverse bundels als Opwekking, Johannes de Heer, ed.: Liedlicentie CCLI
- Streaminglicentie bij Buma, via CCLI
- Achtergrondmuziek afspelen: Achtergrondmuziek Licentie bij BUMA, via CCLI
- Downloadlicentie bij Buma
- Film: Filmservice
- Bijbelteksten, zie onder andere: Nederlands Bijbel Genootschap
N.B. Er zijn ook auteurs en componisten die niet worden vertegenwoordigd door Buma of een andere licentiegever. In deze gevallen is toestemming van de auteur of componist zelf vereist.
Voor het uitzenden van een kerkdienst (streamen) via internet is altijd een licentie nodig van auteursrechthebbenden. Dat geldt zowel voor de muziek (en muziek teksten), als voor bijvoorbeeld de preek van de predikant.
Zorg ervoor dat de predikant van te voren op de hoogte is (en akkoord is) met de uitzending van de kerkdienst via internet. Spreek ook af of de internet-kerkdienst voor openbaar toegankelijk is, alleen met een beveiligde link te zien is (gedeeld met gemeenteleden bijvoorbeeld) en hoe lang de dienst online beschikbaar blijft.
Als het gaat om de muzieklicentie is de kerk of gemeente zelf verantwoordelijk dit te regelen. U kunt bij de vraag Hoe kan ik een licentie verkrijgen? op deze pagina vinden hoe u aan een licentie kan komen. Uitzondering hierop is het streamen via Youtube. Youtube heeft met Buma-Stemra en CCLi zelf een licentie afgesloten. Welke liederen onder deze licentie vallen kunt u nagaan op de website van bv. CCLi. Liederen uit het liedboek vallen hier (vaak) niet onder.
In het kader van de privacywetgeving (AVG) zijn bij het uitzenden van een kerkdienst de volgende punten van belang:
- bezoekers van de kerkdienst moeten toestemming geven om in beeld te worden gebracht bij het opnemen van een dienst. Men moet in ieder geval weten dat de dienst opgenomen wordt.
- Noemt u namen en adressen (of andere gegevens die herleidbaar zijn tot een bepaald persoon) tijdens de dienst (bijvoorbeeld in of bij de voorbede)? Dan dient u daarvoor toestemming te hebben als de dienst openbaar toegankelijk is via internet. Is uw internet-kerkdienst enkel beschikbaar voor leden van de gemeenschap (leden, vrienden, etc)? Dan is het voldoende als uw gemeenteleden weten dat u op deze manier de dienst/voorbede vormgeeft.
Deze informatie is bijgewerkt op 26-3-2020
Protestantse Kerk in Nederland en de uitgever van het Liedboek denken na over hoe tijdens de corona-crisis kan worden omgegaan met het liedboek en internet-kerkdiensten.