Heel wat kerkelijke gemeenten hebben het aantal bezoekers van hun kerkdiensten in coronatijd sterk zien verminderen. Tot ieders verrassing nam in de piepkleine Friese Protestantse Gemeente Oldelamer-Oldetrijne het aantal kerkgangers juist toe. Zelfs het vinden van ambtsdragers is geen probleem.
In veel protestantse gemeenten en katholieke parochies is het zondagse kerkbezoek in de afgelopen decennia drastisch afgenomen. Honderden kerken moesten hun deuren sluiten. In Oldelamer-Oldetrijne wonen al jarenlang een stuk of tien, twaalf, hooguit veertien gelovigen de erediensten bij. Maar tot verbazing van ieder is dat aantal de laatste maanden substantieel toegenomen, tot soms zelfs twintig. “En op Dankdag waren het er vier en twintig“, zegt een verheugde dominee Renske Klunder-Douma. Dat juist een avonddienst op Dankdag voor Gewas en Arbeid extra belangstellenden trekt, mag bijzonder heten, want dat zijn meestal geen drukbezochte vieringen.
Zachtjes zingen
Terwijl veel gemeenten sinds corona te maken hebben met krimp, is in deze Friese gemeente de zondagse opkomst dus juist toegenomen. De oorzaak? “We kunnen alleen maar gissen”, zegt Renske Klunder, “want we hebben de mensen niet gevraagd wat hen motiveerde om weer naar de kerk te gaan. Maar mogelijk heeft men na een eenzame periode behoefte aan sociale contacten. Iedereen hier in het dorp kent elkaar. Misschien werkt dat verlangen naar ontmoeting ook door in de zondagdiensten.”
De toename werd zichtbaar afgelopen september, juist toen Renske Klunder haar intrede deed als predikant voor 12 uur per week. “We beleefden toen net de versoepeling van de coronamaatregelen. We hoefden niet meer te reserveren of mondkapjes te dragen en mochten zelfs weer zachtjes zingen. Na afloop van de dienst konden we buiten aan statafeltjes koffiedrinken. Toen zagen we ook meer gezichten.”
Bruisend
In zo’n piepkleine gemeente is het vaak moeilijk om een volledig bevoegde kerkenraad samen te stellen. Maar in Oldelamer-Oldetrijne is dat geen probleem. De kerkenraad met twee ouderlingen, twee diakenen en twee rentmeesters voldoet precies aan de regels die de Protestantse Kerk Nederland stelt.
Met deze zes ambtsdragers is meer dan 50% van de gemeente actief betrokken, maar in Oldelamer-Oldetrijne bruist het ook van de jeugdactiviteiten. Er is een zondagsschool met zo’n tien kinderen. Er zijn maar liefst drie jeugdclubs met in z’n totaliteit zo’n vijftien jeugdigen en er is ook nog een groep jongvolwassenen. “Dat is een heel actief groepje van een stuk of zes jonge vrouwen”, vertelt de predikant. “Zij hebben pas nog met elkaar een dienst in elkaar gezet, met gebruik van de beamer en filmpjes. Wat mij trof was de reactie van een paar oudere dames die het zo mooi vonden hoe de jongeren uitleggen wat hen vanuit hun geloof beweegt en raakt. Dit heeft de tachtigplussers in onze gemeente geïnspireerd om zelf ook mee te werken aan een dienst waarin ze laten zien hoe zij het geloof beleven en welke liederen hen aanspreken.”
Er is een pool van zes vrijwilligers die elkaar afwisselen bij het leiden van de jeugdclubs. Dominee Renske Klunder draait momenteel zoveel mogelijk in deze en andere activiteiten mee. Zijn er dan nog meer activiteiten? “Ja”, vertelt de predikant, “er is ook nog een bijbelgespreksgroep, een bloemschik- en een liturgiecommissie. Ik vind het fijn om regelmatig met iedereen contact te hebben. Dat is mooi rond bijzondere diensten, dan kun je verbindend werken met elkaar’.
Begaan
Ds. Klunder typeert Oldelamer-Oldetrijne als een open en gastvrije gemeente die openstaat voor kerkelijke en niet-kerkelijke mensen en niet bang is voor veranderingen. “Wij vinden het in onze gemeente heel fijn dat er zoveel enthousiaste mensen meedoen met de activiteiten. En we accepteren dat iedereen zijn of haar eigen talenten en prioriteiten heeft. Voor de een is de kerkdienst het belangrijkst en voor een ander juist het jeugdwerk of een van de vele andere klusjes die er zijn.”
De predikant is zelf met iedereen in Oldelamer-Oldetrijne aan het kennismaken, ook met mensen die niet kerkelijk betrokken zijn, maar haar bezoek op prijs stellen. “Ik kom uit belangstelling, soms naar aanleiding van ziekte of overlijden. Vaak komt het gesprek dan op levens- en zingevingsvragen. En gaat het over het omgaan met moeilijke dingen in het leven. Het helpt om daarover te praten. Verdriet is niet op te lossen; de tijd, de aandacht en het praten erover kunnen wel helend werken.”
Sterk
“Ik voelde me heel lang geleden al geroepen om theologie te gaan studeren en predikant te worden. Ik denk omdat ik graag de bemoediging en hoop uit bijbelse verhalen vertel aan mensen. Dat wij in ons leven steun hebben aan God. Want het geloof in Hem helpt het leven in perspectief te zien. Maar het is vooral een bron van kracht en inspiratie, waardoor je op de been blijft. Ik ben er heilig van overtuigd dat de weg van Jezus een goede weg is: het omzien naar elkaar. Het sterkt je om te weten dat je er niet alleen voor staat, maar geholpen wordt. Door God, van wie we afhankelijk zijn, en door elkaar. In de ander zie je Hem.”
Kerst
Dat de kerk met het dorp verweven is, blijkt ook met Kerst. Er zou op de komende kerstavond een kerstwandeling georganiseerd worden, waaraan meestal zo’n honderd mensen deelnemen; een tocht die eindigt in de kerk. Door de coronamaatregelen is dat laatste niet mogelijk. Dus wordt er nu een kerstavond rond vuurkorven georganiseerd, vertelt Renske Klunder. “We zetten verschillende vuurkorven neer. Bij elke korf gebeurt er iets: het geboorteverhaal van Jezus wordt verteld, bij een andere vuurkorf is er muziek met kornet en accordeon, bij de volgende zijn er gebeden, bij ‘vuur x’ is er niks, en bij ‘vuur y’ is er ongetwijfeld chocolademelk. Zo is het toch - als de regels rond corona het tenminste toelaten - nog kerstfeest voor iedereen. Op de beide kerstdagen hebben we ook vieringen.” En met humor stelt Renske Klunder vast: ‘Bij ons is het toegestane maximum aantal kerkgangers in de coronaperiode verder nooit een probleem geweest, want daar komen we lang niet bij in de buurt.”
Hoop
De nieuwe ontwikkelingen in haar gemeente stemmen de predikant hoopvol. “Hoop houdt ons overeind. Wij hebben veel betrokken jeugd en enthousiast meelevende mensen in onze dorpen wonen. We geloven dat God zijn Kerk laat bestaan, met de vormen van vandaag. En wij zien de kerk heel anders weer tot bloei komen. De afgelopen decennia liep het kerkbezoek inderdaad terug. Maar misschien is dit mettertijd te zien als een periode van rust, zoals een herfst en een winter nodig zijn om in het voorjaar de knoppen te doen uitlopen. Mensen geloven nog steeds! Op verschillende manieren. Ik heb veel hoop en ben vooral nieuwsgierig hoe we er als kerk samen uitkomen.”
