Nu al gebeld worden voor het dienstenrooster van 2019? Veel predikanten ondergaan het met ergernis. Vandaag: deel 1 van de serie ‘De slag om de gastvoorganger’.
Advent 2017 is nog niet begonnen, en nu al gebeld (of: aan het bellen) voor het preekrooster van 2019? Deel uw ervaringen, eventuele ergernissen en suggesties - dat was afgelopen maandag de oproep in de nieuwsbrief van de Protestantse Kerk. Het onderwerp roept veel reacties op, met name van predikanten. ‘Bel ons niet te vroeg’, is hun hartekreet. Maar wat ‘te vroeg’ precies inhoudt, daarover verschillen de meningen.
Samen op vakantie
Eén ding is duidelijk: de predikanten die op de oproep reageerden willen op dit moment nog niet hoeven nadenken over het dienstenrooster van 2019. Vooral hun persoonlijk leven speelt daarbij een belangrijke rol. “Mijn vrouw heeft óók een baan, dus ik moet nu al met haar overleggen over onze zomervakantie van 2019. Op haar werk lachen ze haar uit, want dat kunnen de collega’s onderling nu echt nog niet bepalen. Tja, dat begrijp ik heel goed”, schrijft ds. Steenks uit Wemeldinge. Anderen herkennen dit. Ds. Ravensberg uit Voorne-Putten: “Als je partner tussentijds een andere baan krijgt, weet je niet of je dan nog wel samen op vakantie kunt gaan. Of de preekvoorziener moet weer opnieuw aan de slag.” Naast vakanties laten ook andere activiteiten, zoals familie- en vriendenweekenden, zich lastig erg ver vooruit plannen.
Iets meer vertrouwen
Niet alleen het persoonlijk leven wordt genoemd als argument om niet te vroeg diensten te willen toezeggen. Sommige predikanten willen liever niet te veel zondagen vastleggen, zodat ze in de gelegenheid zijn om zelf als gemeentelid in de dienst mee te doen. En daarnaast klinkt de roep om niet alles al dicht te willen timmeren, maar met iets meer vertrouwen te werk te gaan. “Mag het iets relaxter in het kerkelijke ‘bedrijf’?”, vraagt ds. Quik-Verweij uit Brummen. “Zullen we met iets meer vertrouwen handelen en wandelen?” De predikante heeft overigens wel begrip voor de druk waaronder roostermakers staan. “Er worden tegenwoordig steeds meer eisen gesteld aan het preekrooster: een grote naam, wat jonge voorgangers, vanwege de begroting het liefst mensen uit de buurt… Het zoeken naar voorgangers wordt zo wel een hele ingewikkelde taak.”
Dilemma’s
Ook andere predikanten herkennen de dilemma’s van roostermakers. Bepaalde periodes zijn voor hen erg lastig in te vullen, met name de zomermaanden en vakantieweken. En in sommige gebieden zijn er veel deeltijd-predikanten, waardoor roostermakers een grote taak te vervullen hebben. Veel predikanten geven aan graag mee te willen denken over oplossingen, zoals ds. Schimmel uit Noordoost-Groningen. “Het komt hier regelmatig voor dat een predikant in de ene kerk voorgaat om 9.30 uur, en om 11.00 uur in een naburige gemeente. Dit zorgt ervoor dat er toch in elke kerk een predikant kan zijn.” Een heel aantal predikanten is bovendien bereid om last-minute bij te springen, als dat nodig is. “Ik leg weinig zondagen van tevoren vast, dus als een collega plotseling verhinderd is, ben ik op korte termijn beschikbaar”, aldus emeritus-predikant Van Beek.
Afspraken
Als predikanten op dit moment hun diensten voor 2019 nog niet willen inplannen, wanneer dan wel? Opvallend is dat er veel verschillende grenzen worden gehanteerd. Sommige predikanten willen niet voor 2 januari gebeld worden, anderen niet voor maart of april, en anderen hanteren Pasen als grens. Maar de voorkeur ligt voor de meesten zelfs nog later. “Ik zou willen dat er een bindende afspraak binnen de kerk komt dat er op zijn vroegst pas in het najaar gebeld mag worden voor het komende kalenderjaar”, mailt ds. Vlasblom uit Losser. Het merendeel van de reagerende predikanten pleit voor een dergelijke gezamenlijke afspraak.
Derde zaterdag van september
Zo’n afspraak is echter ingewikkeld. Dat blijkt uit het initiatief van inmiddels alweer vijftien jaar geleden, de zogeheten ‘septemberlijst’. Predikanten die zich bij dit initiatief aansloten, gaven aan pas afspraken voor het volgende jaar te maken vanaf de derde zaterdag van september. Inmiddels telt de septemberlijst weinig predikanten meer. “De praktijk bleek weerbarstig”, licht ds. Holtslag uit Giessenburg toe. “Preekvoorzieners bleven vóór september bellen, omdat ze bang waren dat ze de lastige data niet meer gevuld zouden krijgen. En de predikanten op de lijst merkten vervolgens dat ze minder preekbeurten kregen, omdat anderen - die niet op lijst stonden - al wel beurten toezegden.” Zal een nieuwe poging een langer leven beschoren zijn? De hoop is er in ieder geval. Ds. Vlasblom: “Ook het kerkelijk leven is in Gods hand. Laten we daarom niet bang zijn of er over twee jaar wel een voorganger is.”
Komende maandag: deel 2 van ‘De slag om de gastvoorganger’. De roostermakers vertellen over hun ‘lastige klus’. “Elke predikant bel ik op het moment dat voor diegene uitkomt, variërend van januari tot mei. Maar tegenwoordig ben ik in januari vaak al te laat."
