We leven allemaal in Nederland, maar wij lezen de Bijbel anders. Dat maakt Bijbellezen met iemand uit een andere cultuur zo boeiend, verrijkend en heilzaam. Buurtgenoten uit een andere cultuur kunnen Bijbellezen ook heel interessant vinden. Zeker wanneer ze christen zijn (en landelijk gezien zijn dat er meer dan de helft) kan dat bovendien enorm samenbinden.
Het is niet voor de hand liggend. Er bestaat ook de mogelijkheid van niet begrijpen of niet begrepen worden. Begrijpelijke vraag is: hoe doe je dat?
Materiaal bij het Marcusevangelie
De Protestantse Kerk heeft hier samen met de Stichting Geloofsinburgering een handleiding en materiaal voor ontwikkeld vanuit het Marcusevangelie.
Tien bijeenkomsten kan men organiseren met behulp van dit materiaal. Voor iedere bijeenkomst is een powerpointpresentatie beschikbaar. Per bijeenkomst is er ook een creatieve verwerking toegevoegd. De handleiding begint met praktische handvatten bij het omgaan met de culturele verschillen. Het materiaal is hier te downloaden:
Wanneer u begeleiding wilt ontvangen bij het opzetten of uitvoeren van een multiculturele Bijbelleesgroep, dan kunt u contact opnemen met ds. Esther van Schie van de Stichting Geloofsinburgering.
Begin bij bestaande contacten
Multiculturele contacten bestaan op allerlei manieren. 70% van de protestantse gemeenten is betrokken bij mensen met verschillende culturele achtergronden, bijvoorbeeld in maatjesprojecten, hulp in het azc, hulp aan statushouders, taalvrijwilligersprojecten of in contact met interculturele kerken (migrantenkerken) in hun omgeving. Het is dan ook waarschijnlijk dat er gemeenteleden zijn die contact hebben met iemand met een andere culturele achtergrond die betrokken is bij het christelijk geloof. Wellicht kunt u van die contacten gebruikmaken als u op startzondag (of in de loop van het jaar) als kerk de ontmoeting met mensen met een andere culturele achtergrond wilt aangaan of verdiepen.
Uitnodigen voor de bijeenkomst
- Organiseer de bijeenkomst samen met anderen, het liefst met mensen van verschillende culturen omdat je elkaar goed kunt aanvullen in het bedenken van de dingen waar rekening mee gehouden moet worden (bijvoorbeeld vertalen, culturele gebruiken, verschillende interpretatie van communicatiestijlen en gebaren).
- Overleg goed over wie u uitnodigt. Het kan verstandig zijn om maximaal drie verschillende culturen te betrekken en op die manier de lat van de interculturele communicatie niet te hoog te leggen.
- Zorg voor een mooie uitnodiging in eenvoudig Nederlands die u aan bestaande (of via-via) contacten kunt geven. Wees helder over het doel van de bijeenkomst: elkaar ontmoeten en samen een bijbelverhaal lezen en bespreken.
- Probeer zoveel mogelijk persoonlijk uit te nodigen
- Deelnemers kunnen de Bijbel in hun eigen taal meenemen en daaruit (voor)lezen. De verschillende talen kunnen heel verrijkend werken. De voertaal van het gesprek is Nederlands. Wie zich minder goed in het Nederlands kan uitdrukken kan natuurlijk iemand vragen daarbij te helpen.
Aandachtspunten voor de bijeenkomst
- Neem de tijd. Plan in ieder geval twee uur in voor de bijeenkomst. Afhankelijk van de programma-opzet (wel/geen maaltijd bijvoorbeeld) kan dit ook langer zijn.
- Besteed ruim tijd en aandacht aan het creëren van onderlinge verbinding. Natuurlijk is er een voorstelrondje, maar doe ook iets extra’s voordat je samen een bijbelverhaal leest, bijvoorbeeld:
- Deel een maaltijd met elkaar waar iedereen een gerecht meebrengt van zijn/haar cultuur.
- Deel met elkaar hoe je de woonplaats ervaart: waar woon je, wat vind je positief, wat vind je lastig?
- Vertel elkaar iets over je naam: wat betekent deze, waar komt deze vandaan?, wat vind je van je naam?
- Kies uit een verzameling foto’s één foto die iets over jou zegt. In een rondje deelt iedereen waarom hij/zij deze foto heeft gekozen. (Werk met een bestaande foto/kaartenset, bijvoorbeeld van ‘Kaarten op Tafel’, of een eigen samengestelde set. Zorg dat er minimaal twee keer zoveel foto’s zijn als deelnemers, dan is er keuze.)
Omgaan met Bijbel, kaarsen, gebed
- De Bijbel is in veel culturen een heilig boek, waar ook als zodanig mee omgegaan dient te worden. En dan bedoelen we letterlijk het boek en hoe deelnemers er mee omgaan. Let hier goed op; het kan mensen onnodig kwetsen als een Bijbel op de grond wordt gelegd of achteloos in een tas gepropt. Het is een kleine moeite om hier wat over af te stemmen.
- Onder christenen is een kaars aansteken over het algemeen geen probleem. Voor moslims bijvoorbeeld ligt dit gevoeliger. Ook hier geldt: stem dit met elkaar af en bespreek de achterliggende waarde. Als het voor iemand in de groep een betekenis heeft die het gesprek in de weg kan staan, laat het dan achterwege.
- Bij interreligieuze bijeenkomsten is beginnen met gebed niet altijd vanzelfsprekend (tenzij het om een maaltijd gaat). Bij een multiculturele christelijke groep kun je beginnen met een eenvoudig gebed aan het begin van de bijeenkomst.
En verder
- Maak gebruik van de powerpoint als richtlijn voor de avond. Bereid de inhoud van de bijeenkomst voor met twee of drie personen, in de lijn zoals die in powerpoint staat aangegeven. Let hierbij op de toelichting onderaan de dia’s.
- Laat één persoon de leiding hebben tijdens de avond zelf. De ander let vooral op of ieder goed mee kan doen.
- Zorg dat u bijtijds aanwezig bent, maar besef ook dat er mensen later kunnen zijn en ervaar dat niet als een belediging.
- Wees er duidelijk over dat dit eenmalig is en dat u na afloop benieuwd bent hoe iedereen dit ervaren heeft.
- Benoem aan het begin van de avond de voorwaarden voor het gesprek: Respectvol naar elkaar luisteren en op elkaar reageren. Er kunnen soms misverstanden zijn vanwege taal- en cultuurverschillen, wees bewust met elkaar dat die niet met opzet ontstaan en dat deze bijeenkomst ook een oefening is in elkaar beter te leren begrijpen, met aandacht voor culturele verschillen.