“Geachte directeur van het het Bekius College. Wij willen ons graag even voorstellen. We zijn van de Protestantse gemeente Beekburg en willen dit najaar graag op jullie school enkele lessen verzorgen over het christelijke geloof....
...Daarnaast willen willen we alle leerlingen uitnodigen voor een speciale viering rond dit thema en de docent Godsdienst bijpraten. We hebben begrepen dat hij wat moeite heeft met het vormgeven van de christelijke identiteit. Zullen we zo spoedig mogelijk een afspraak maken?”
Bovenstaande fictieve mail van een kerk aan een VO school laat zien waar de obstakels liggen in de ontmoeting tussen kerk en (VO) school. In een workshop op de Netwerkdag Kerk en School hebben we geoefend in hoe het wel kan. Uit de verschillende pitches van kerk aan scholen werden drie zaken duidelijk.
Handelingsverlegenheid
Welk beeld heb ik als kerk van de school? Veel kerken hebben vaak het idee dat een school “geseculariseerd” is of het “niet meer weet”. Natuurlijk bestaat er zoiets als handelingsverlegenheid onder docenten. Het is immers in deze tijd niet eenvoudig om er te zijn voor alle leerlingen en te werken met een zeer divers personeelsbestand. Maar een gemiddelde predikant zou net zo snel handelingsverlegen zijn op een VO school.
Kijk daarom goed naar het type school. Is het een traditie-school waarin er een redelijk duidelijke visie is op de christelijke traditie waarin men staat? Is het een diversiteits-school waarin allerlei religies een plek hebben of is het een zingevings-school waarin er vanuit algemene termen wordt gezorgt naar een gesprek over identiteit? Ga er in alle gevallen vanuit dat de school heel veel ervaring heeft in het vormgeven van de identiteit. Daarin kunnen ze best ondersteuning gebruiken, maar altijd vanuit een relatie van gelijkwaardigheid.
Ontmoeting
Met wie wil ik contact? Het is goed om te bedenken of je een ontmoeting wil hebben? Daarbij zijn er ruwweg drie mogelijkheden: de rector, de sectie godsdienst of de commissie identiteit.
Bij het contact met de rector moet je je realiseren dat dit niet de persoon is die alles gaat organiseren. De rector zal draagvlak moeten hebben/maken voor een idee. Hij/zij staat wat verder af van de onderwijspraktijk en dat heeft wel eens nadelen.
Bij de sectie godsdienst kan de reactie teleurstellend zijn. De sectie kan reageren met de opmerking dat zij het vak godsdienst geven en daarmee niet automatisch en alleen de trekker zijn van de identiteit van de school. Dat ligt nogal eens gevoelig op een school. De sectie godsdienst geeft een lastig vak, een vak met meestal maar één uur op de lessentabel en dat betekent dat een leraar godsdienst 25 verschillende klassen per week ziet. Daarmee heb je je handjes wel vol, zeker ook omdat veel leerlingen een negatief beeld van geloof in het algemeen hebben. Dat laatste verschilt natuurlijk sterk per school, staat de school in Amsterdam of in Bunschoten?
Tenslotte de commissie identiteit. Daar ben je al gauw aan het goede adres, maar het risico zit hier ook weer in het draagvlak. Helaas behoren de leden van de commissie identiteit op veel veel christelijke scholen tot de minderheid die actief met de identiteit bezig is.
Sluit aan bij de planning
Hoe zit het met de planning op een school? Wees je bewust van de planning op een school en sluit als dat kan aan bij het curriculum van de school. Doe wat ze toch al moesten doen en neem ze werk uit handen. En ook: wees er op tijd bij, een school plant een jaar vooruit.
Om wanhopig van te worden? Natuurlijk niet. In feite zitten de scholen te springen om goede initiatieven!
Door: Ir. Klaas de Waard, lid College van Bestuur Johannes Fontanus College in Barneveld
