Een van de 'buzzwords' van deze tijd is het begrip duurzaam (nachhaltig in het Duits, sustainable in het Engels). Het speelt een rol waar het gaat om maatregelen in het perspectief van de globaliserende, zich aftekenende klimaatramp bij de sociale structuren van een samenleving, bij de voorzieningen van zorg en welzijn en ook bij de wijze hoe wij onze persoonlijke relaties inrichten. En niet te vergeten: het deel van ons nadenken over hoe de kerk (en het lutherse in die kerk) van vandaag en morgen eruitziet.
Ons denken over duurzaamheid verkeert daarbij steeds in gevaar, het aspect van de 'duur' is vooral lineair te verstaan als: ‘Hoe kan iets zo lang mogelijk duren/doorgaan?’ Conserveren en restaureren, pappen en nathouden, krampachtig vasthouden tot de laatste het licht uitdoet – dat zijn houdingen die daaruit voortkomen, ook in sommige van onze gemeenten.
Semper reformanda
Daarbij zouden wij als lutheranen - voortkomend uit de reformatie - beter moeten weten. ‘Ecclesia semper reformanda’ is immers een van de motto’s van de reformatie: De kerk zal zich voortdurend (moeten) reformeren, zal nieuwe vormen moeten aannemen, wil zij als kerk van Christus werkzaam en herkenbaar blijven. Dat was wat Maarten Luther in beweging bracht en met en door hem heel de kerk: een nieuwe en vernieuwende wind. (Je zou die wind kunnen ontdekken in de dynamische afbeelding van Luther hierbij).
Theologie van onze traditie
De reden voor die voortdurende en noodzakelijke verandering heeft dan ook niets met ‘modern blijven’ of ‘aanpassen aan de tijdgeest’ te maken, maar wortelt diep in de theologie van onze traditie. Het is een theologie die erin vertrouwt dat Christus zelf ons in steeds veranderende uitdagingen tegemoetkomt. Omdat Christus steeds de nieuwe en andere is, de onverwachte. Omdat Christus zich juist daar waar wij hem niet verwachten, ja in wat al onze verwachtingen tegenspreekt (sub contrario) openbaart: dáárom moeten wij als kerk en gemeenten openblijven voor en in het zoeken naar steeds nieuwe manieren van kerk-zijn.
Vernieuwing
Niet ingegeven omdat wij in aantal afnemen en sommige gemeenten door hun organisatorische hoeven zakken. Al is dat óók aanleiding voor nadere reflectie en het besef van urgentie. Maar zelfs al zou dit niet zo zijn - als onze gemeenten in aantal en stabiliteit en ambtsdragers en doopcijfers en kerkbalans-opbrengst zomaar zouden blijven groeien en bloeien - zelfs dan zouden wij juist moeten willen nadenken over duurzame vernieuwing.
Want het gaat er niet om hoe lang we het nog uitzingen, hoe lang onze wijze van kerkzijn nog stabiel staat en onze vorm van spiritualiteit aanslaat. Het gaat er vooral om hoe we het beleven en uitdragen. Ook praktisch.
Een andere duurzaamheid
Als kerk van Jezus Christus is ons een andere duurzaamheid voorgegeven (en toegesproken). Het is een duurzaamheid die zich niet kwantitatief laat meten als in: hoelang nog, maar enkel kwalitatief. In Christus is de beweging van de kerk er een van eeuwigheid, dat wil zeggen: zij leeft vanuit de Geest die God zijn mensen inblaast met die betekenisvolle kus bij het eerste begin van mens-zijn (Gen 2,7).
Met DUURZAAM Luthers gaat het daarom vooral om inspiratie (de Geest die waait), en om geloofsmoed, waarmee door te denken en elkaar creatief te steunen in de zoektocht naar de kerk van vandaag en morgen.
Als wij dat vasthouden blijven wij open voor toekomst en elkaar, en voor de alsmaar weer onverwachte ontmoeting met Christus in de kleine en grote geloofsmomenten in onze gemeenten en ons eigen leven.
Dat wens ik ons en al onze gemeenten en heel de kerk van harte toe – op de weg naar weer een nieuw en vernieuwend Paasfeest.
Knud Knudsen, bronzen standbeeld van Maarten Luther
